Raadiyoo Damablii gabaabaa

Odeeffaannoo baadiyyaa dhaqqabsuuf tamsaasa raadiyoon dambalii gabaabaa qabaachun murteessadha.

Ummata keenyaa dammaqsuun maalumaafuu murtessadha. Ummanni dammaqe mirga ofii gaafata, hinsobamusi. Karaan quunnamtii sabaa ittiin dhaamsa dhaqqabsuu akeekkannus murteessadha. Akka interneetirraa odeeffannoo arganutti biyya Toophiyaa:
Ummanni interneetii yeroo ammaa argatu 15.4% (odeeffannoo internet world states irraa), namni
Facebooke fayyadamu 4.7% ( bara 2017 keessa), Abbaa warraa TV qabu 4% yoo ta'u raadiyoo kan qabu garuu namoota miliyoona 45. Odeeffannoo fooyya'aa warri qabdan itti dabaluu dandeessu, garuu kanarraa fagoo miti.
Egaa saba bal'aa baadiyyaa odeeffannoo dhaqqabsiisudhaaf Radiyoo dambalii gababaa akka murteessaa ta'e gaafii hinqabu.
Kuni biyya keessayis ta'ee biyya alaarraa tamsaasun nidanda'ama karaa satalayitii. Maarree kuni ijoo marii keenyaa ta'uu qabaa.

RISAAN AYYAANTUDHA!

Ayyaanni Risaa nama mora Oromoorratti yaadu haa rukutuu!
Guyyaa gaarii qabaadhaa!

Arsii Diida’aa biyya dagatamte – gaafa tokko yaadatamtii laata?

Nama Arsii Diida’aa hinbeeknef, karaa guddicha Hadaamarraa gara Asallaa deemu kanarraab yoon Itayya geessan gara baha biiftuu deemtu. San booda magaalota akka – Hurutaa- Loodee – Diksiis keessa baatanii Roobee Arsii geessu. Daandin Rooberraa kara sadi qajeela. Tokko Achii Habe- Addeellee- Bale keessan Seeruu dhaqa. Inni Lammeessoo Rooberraa – Sedika – Indato dhaqa. Indato magaala qarree Laga Waabee jirtu. Karaa sadeesson immoo Rooberraa kara tulluu Cilaaloo kan qajeelu yoo ta’u inni immoo Xiicho dhaqa. Har’a hinta’inii Xiicho bara durii magaala gudditti Godina Arsii turte.
Karaa baha biiftuu hamma Kullaa Suudee hamma Arbaa Guuguu marti Diida’a jedhama.
Biyyi Diida’aa kuni biyya oomisha midhaanitiin beekame. Qamadii, Xaafii, Shumburaa, atara, nuuguu, talbaaf midhaan hinmagarre hinjiru. Lafti isaa irra caalan kooticha yoo ta’u naannaa tokko tokko daarof diimileedha. Lafa qonnaaf midhaan oomishuudhan mijatadhaa. Qilleensi Diida’aa Badda, Baddaa Badareef Gammoojillee qaba. Baddaan isaa hamma Tulluu Cilaaloo dhaqqaba. Gammoojjin isaa hamma laga Waabee dhaqqaba.
Magaalan Roobee laga lamatu irratti walgaha. Isaanis laggeen Tulluu Cilaaloo irraa maddan yoo ta’an Laga Roobe fi Laga Qaciinoo jedhamu. Biyyi tuni mootummoonni dhufan hunduu kan dagatan yoo ta’u yeroo tokko ishii yaadatu. Eeyen yeroo birraa. Yeroo midhaan oomishamu konkolaatan addunyaa kana waan walharkisee dhufe fakkaata. Midhaan achii fe’atee deema. Mootummaanis gibiraaf gatii xaa’oo yeroo midhaan gahe kana irraa guurrata. Sanii booda hamma waggaa dhufuu namni achi maru hinjiru. 
Daandin cirrachaa Itayyarraa gara Roobee kan hojjetame bara Darguu keessa Qonna mootummaa kan Amiinyaa jiruuf Diksiis jiru irraa oomisha fudhachuufi. Eegasii yeroo takka takka kan cirracha kana irratti bittansan malee namni isa yaadatu hinjiru. Eeyyen edaa nan dagadhe, wagga waggaadhan yaadatu. Kan yaadatanis daandii san tolchuuf osoo hintaane qarshii ittiin nyaachufi. Bajanni daandii Itayya – Roobee - Gaasaraa asfaaltii ijaaruf kan kenname jalqaba wagga 27 dura ture. Eegasii wagga waggaadhan yeroo bajetaa dandin suni inuma eegalama, san booda hamma waggaa achii badu. Ammas wagga eeganii bajeta ofiitif jalqabu. Kan jalqabu kaampanii Chaaynaa yoo ta’u bara maraa waadaa galeetuma deema. Wanni nama jaa’ibu pirezidaantiwwan naannoo Oromiyaa hundumtuu dhakaa bu’uraa daandii kanaaf dhaabanii turan. 
Daandin waan cicciteef ummanni geejjibaaf hamma silaa kaffaluu qabuun ol harka shan dabalee kaffala. Sababiin isaatif konkolaatan tole jedhee waan hindhaqneef taarifaa ol kaffalchiisa. Seerri biyya san harcaatee hammi geese xiqqoodha, foolisiin tiraaifkii gooftaa biyyaati. Foolisiin akka barbaade nama tuma. Biyya san foolisiin guyyaa guyyaan yakka hojjetuuf homtuu hingaafatu. Nama hidhuun seera tiksuu fakkaatti. Tiraafikiin qarshii ofii argannaan seerri isa hincinqu.
Nama afrtu biyya san miidhe:
1- Mootummaa – gibira irraa guurratee san booda ibsaa, daandii, kkf hingalchuuf. 
2- Daldaltoota – Biyya sanitti daldalatanii gaafa maallaqa argatan gatanii Hadaamaa biraa galu
3- Bakka buutota ummataa – mindaa ofii argannaan waggaatti al tokko gara Diida’aa deebi’u.
4- Namoota biyya sanitti baratanii hojii ofii argannaan biyya san gatan
Diida’a, biyya Dagatamte, gaafa tokko yaadatamtii laata?
Ummannif dhalataa naannaa sanii kutatee ka’ee wal gurmeessudhaan mirga ofii gaafachuu qaba. Nama isaaf ta’u kan isa saamu osoo hintaane kan guddisu filachuuf ammumarraa of gurmeessuu qaba.

Araara ABO fi ODP maalif maalif rakkisaa ta'a?

Dhaaboliin kuni lameen Oromiyaa keessatti masaanudha. Dhaabolii waggaa dheeradhaaf tokko kaan balleessuf ifaajaa turani. Osoo filannoon godhamee dhaaboliin kuni lameen waldorgomanii tokko kaan kuffisee aangoo qabachuuf warra hawwani. 
Amala ODP keessa ture bara dheeratifi akkaataa itti ABO isaan ilaalu walumaagalatti morkii walballeessurratti hundaaye qabatanii walitti araaramanii, waraana walitti makanii walmilkeessun salphaa hinta'u. sadarkaa siyaasa biyya keenyaa keessa jirutti hinbaratamne.
Araarri kuni silaa kan milkaahu ABOn ODP waliin osoo hintaane kan waliigalteerra gahuu qabu sadarkaa biyyoolessaa Muummee ministeeraa waliin ta'uun irra ture. Kan ABOn simatamuf sadarkaa naannoo Oromiyaa osoo hintaane akka dhaaba biyyaan falmaa turee tokkotti ta'uutu irra ture. Kunis sadarkaa naannoo tuffiidhaf osoo hintaane dhimmoota nageenyaf kkf kan murteessu, waraanni kuni walitti makamee eessa akka dhaqu kan murteessu mootummaa federaalaa ture.
Dr Abiy akkuma ADO/ODF simatan, akkuma warra Ginbot 7 fi dhaabilee siyaasaa tokko tokko simatan ABO sadarkaa Federaalatitti simachuutu irra ture. Haata'u dhaabolii tokko tokko ABOdhaan alas kan akka ONLF sadarkaa naannootti simataman jiru. Ta'ullee haalli ABO fi ODP adda waan ta'eef kuni silaa Federaalan laalamuutu irra ture. Ammas taanan dhimmi araaraa kuni akka guututti milkaahuf ODP yoo dhuguma araara kana garaadhan itti jiraate obbo Lammaaf Dr Abiy dhimma kiyya jedhanii ofitti fudhatanii fixuu qaban. Namoota aangodhaan sadarkaa gadiirra jiran erganii laalun kuni sirrii miti. Maal kan ormaa qeesiyyuu Ameerikaa bu'anii galchanii mitii?

Waggaa 150 booda osoo agarruu ammas lafa naannaa Finfinnee alagaan guurrachaa jira.

Callisuu hinqabnu!

Weerarri lafa naannaa Finfinnee akkamitti deemaa jira?

Eenyutu lafa qotee bulaa alagaadhaf dabarsaa ture, ammas itti jira?

1.       Dallaalli qote bulaa hagabsee lafa qotee bulaa gurguree harka caalaa ofii fudhachuu barate ummatarra deemee olola itti bana. Lafti keessan yeroo dhiyootti isinirraa fudhatamuu hedaa, investimentiidhaf kennamee mootummaa birrii xiqqoodhan isinirraa fudhachurra isinumti yoo dursitanii gurgurattan wayyaa, gatii fooyyee isiniif kenninaa jedhee qotee bulaa ololaan booji’an.

2.       Qotee bulaan lafti irraa saamamaa bahe ammas narraa kan hafte fudhatamti sodaa jedhuun waan isaan jedhan kana fudhatee qarshii xiqoodhan lafa ofii gurgura. Qarshiin suni ji’a takka isaan hinjiraachiftu. Tola dhabuurra jedhanii malee.

3.       Lafa gurguramu kana kaare meetira 500 qarshii kuma shantamatti gurgura (fakkeenya qabatamaa naannaa Dukam fi Bishootuu, Galaan, Sulultaa kkf irraa kanan odeeffadhe).

4.       San booda Gandi ykn Qabaleen matta’aa qarshii kuma kudhan fudhatee nama bitate kana akka jiraataa ganada saniitti galmeessa. Qarshii xiqqoo yoo dabalan akka waggaa san dura gibira lafa sanitti gabbaaraa turaniittis galmaahu. Kana qofa miti akka waan iddirii achii keessa turanii godhanii achittis matta’aadhan galmaahu.

5.       Namni lafa bitate lafatti dallaa ijaarudhaan, mana xiqqoo irratti qillisa. Hedduun isaanii nama rakkataa mana hinqabne barbaadanii itti galchu. Ofii Finfinnee jiraatu waan ta’eef. Kuun gatii xiqqaadhan kireessa.

6.       Kanatti aansee warra bulchiinsa magaalaa dhaqee kaartan naaf haa kennamu jedhee achiiyis matta’aadhan baafatan. Yoo kaartaa argachuuf milkaahuu baate immoo manni koo diigame jedhee iyyee wacee bakka biraa naaf haa kennamu jedhee abbaa lafa seeraa ta’a. Warra manni irraa diigame jedhamee lafti bakka haa buufamuuf jedhama. Akka amma Laga Xaafoo deemaa jiru kana jechuudha. Warra lafa saame yakkaan gaafatamuun hafee lafti biraa bakka buufamaaf.

Yaa ODP yoo rabbii keessan sodaattan ta’e hattoota lafa qotee bulaa gurgurachaa jirtu:

1.       Dallaala lafaa

2.       Bulchitoota gandaa hattuuwwan

3.       Bulchiinsa magaalaa hattuuwwan  qulqulleessaa.

San osoo hinqulqulleessin lafa saamicha hindhaabsifna jechuun ofiin taphachuudha. Eegasii lafa saamee nama qabateef yoo irraa diigame bakka buusufiin mataa isaa yakka. Lafa eenyuti bakka bu’aaf? Maalif? Namni kuni kana mara qoratee mala lafa qabatuun argachaa jira waan ta’eef lafti biraatis bakka bu’aaf taanan saamichi lafaa inuma itti fufa.  Lafa qarshii kuma 50 bitan kana sobanii dallaa itti godhanii yoo karaa qaxxaamuraatin kaartaa itti baafatan immoo qarshii milliyoona tokkoo hamma miliyoona sadii akkuma tessuma laafaatin gurguratu. Kana hundaa kan godhu dalaalota lafaati. Qotee bulaa qarshii kuma 50 lafa ofii dhabe isaan milyoonatti gurguru.

Rakkoo hiddaan buqqisan malee hinhiikkatu.

Dhimma kana akka salphaatti laalun hinbarbaachisu. Habashaan akkanatti hamoommatee lafa saamichaaf guyyaa adiidhan lola kaasaa jiru kuni akkanumatti hindhaabbatu. Waggaa 150 booda osoo agarruu ammas lafa Finfinnee guurrachaa jiru. Ummanni keenya callisuu hinqabu.

ዛሬ ስለ ፊንፊኔ ኣንድ ለማለት ፈለግን!

ከተወሰኑት ዓመታት በፊት በኢሳት ቲቪ ብዙ ጉድ መስማት ጀመርን። በኤርምያስ ኢልማ ለገሰ ዋቅጅራ በኩል በፊንፊኔ ዙሪያ ያለው የመሬት ቅርምትና ኣሳዛኝ የሶስት መቶ ሺህ ህዝብ መፈናቀል (ይህም የሰላሳ ቀበሌዎች ስሌት) ተተረከልን። እኛም ማንም ከዚያን በፊት በኣሃዝ ቀምሮ የነገረን ስላልነበር በኣግራሞት፣ በሃዘኔታ ኣዳመጥን፤ ኣነበብን።

ይሁን እንጂ የተነገረን እውነታ በድንገት ያመለጠ፣ ለፖለቲካ ፍጆታ ተብሎ እንጂ ከልብ በመነጨ ሃዘኔታ ኣልነበረም። ከፊንፊኔ ዙሪያ የተፈናቀሉ ኦሮሞዎች ከሶስት መቶ ሺህ እንደሚበልጡ የምናቀው ሲሆን ያንን ያህል ህዝብ ከቤቱና ከቄዬው ሲፈናቀል ምንም ያልመሰለው መንጋ ዛሬ እነዚያ ኦሮሞች በተፈናቀሉት ቄዬና ማሳ ላይ ኣጥር ኣጥረው ኣጥሩ ህገ ወጥ ነውና ይፍረስ ሲባል እዬዬውን ኣስቀድሞ ያቀልጣል።
ለመሆኑ የነዚያን ተፈናቃይ ገበሬ በሃዘኔታ ሲነግረን የነበረ መንጋ በምን ሞራልና ስብዕና ነው ዛሬ ለገ ጣፎ፣ ሱሊልታ፣ ሰበታ ወዘተ ህገ ወጥ ኣጥሮች ኣይፈርሱም ብሎ የሚጮሀው?
ይልቁንም ኦዴፓዎች ለህዝባችሁ ታመኑና የደረሰውን ግፍ በዝርዝር ኣስረዱን። ለናንተም ሃጢኣት መታጠቢያ ይሆናችሁ ዘንድና ለወራሪ መንጋውም ይገባው አንደሁ ብለን። ነገሩ የፈረሰውን ቄዬ የእልማን ገላን፣ የኢልማን ጉለሌ፣ የኢልማን ሳዴን ቱላማ በቁጥር እናውቃለን!
ቸር ይግጠመን!

Olola walirratti banuu laalchisee

Olola namarratti deemaa jiru laalchisee:
Namoota Alamuu Simee aangorraa gadhiisuu qaba jedhanii xalayaa gara Obbo Lammaa faatti barreessan argeen waa jechuu yaade:
1. Waggoota lama sadi dura Asmaraatti ABO-Shaneen irra deebi’ee yeroo Jaal Daud Ibsaa hoggana dhaaba ofii godhee muuduu warri ala kana jiru xiinxaltoonni siyaasaa akkamitti kuni ta’a jedhanii balaaleffataa turan. Dhaaba tokkoof hoggana kan filu miseensota dhaaba sanii qofaa, namni biraa miseensa hintaane kana murteessufii hindanda’uu gaafa jennuun arrabsoo roobsaa turan. Mediyaatti bahanii dhaadatanii balaaleffannaa gaggeessan. Wanni jijjiiran hinjiru.
2. Waggaa tokko lama dura Dr Abiyyi gaafa ODP hoggana ta’ee filatamu, keessattuu ala kanarraa waca guddaatu ture. Lammaa malee Abiyyi ta’uu hindanda’u kan jedhurraa keessa darbanii arrabsaa turan. Haata’u malee garuu wanni jijjiiran hinjiru. Dhaaba tokkoof hoggana ofii kan murteeffatu dhaabichuma. Gaarif jabaa ofii kan beeku dhaabicha.

3. Kan lameen kanarraayis osoo hinbaratin ammallee Dr Alamuu Simee aangoo itti gaafatama ODP irraa haa ka’u jechuudhan xalayaadhan gaafataa jiran. San irra darbanii arraboo akka dhuunfatitti maatinillee osoo hinhafin, oromummaa isaatis mulqanii habashadha jechuun maq-balleessin itti jiru. Gareen kuni ammallee waan hinhubatin tokko jira. Hoggana dhaaba tokkoo kan jijjiiru dhaabicha qofa. Yoo Dr Alamuu Simee yakka dalage immoo tartiiban dhaabichi gaafata. Wacaaf arrabsoon akka waa hinjijjiirre gareen kuni waan waa barataa jiru hinfakkaatu. Yoo jaarsummaa gufachiise jedhamellee Silaa gabaasa guutuu gama lachuu badii qabu ummataaf ibsaniiti akka ummanni hubatu godhan malee badii hundaa nama tokkorra kaahun akkuma Dr Abiyyi fi Jaal Daud akka hinfilamne jechaa turan san ta’a.

4. Dhugaadhan yoo laalle immoo ODP keessa kan Dr Alamuu caalaa lafa Oromoo gurgurate hinjiruu? Warri Laga Xaafoo guutuu dureeyyii kilabii ijaarratuuf qotee bulaa kaasee kenne maaf maqaa dhokata? Gandummaaf amantiidhan walfooyuu yoo taate malee ololli madaallii hinqabne kuni Oromoo qooduu fida. Yakkamtoota ODP yaa gaafatman yoo jedhame hunduu akka badii isaanii osoo gandaaf amantiidhan harka walirra hinqabin haa tarreeffaman. Gaafas mataa olaanan Kumaa, Abbaa Duulaa fi Juneeydirraa eegaluu qaba. Itti aansee warra saba keenya diinan waliin hidhee fixaa bayetti dhufa. Yoo ammaaf kuni hinka’u jedhame immoo yakki Dr Alamuu Simee kophaatti dalage hinjiruu wacni maqa balleessii dhaabachuu qaba.

5. Mediyaan uummataa jedhamus fedhaaf hawwii namtokkeef maqaa nama balleessurraa gara safuu mediyaatitti deebi’uu qaba. Yookan ummata adda qooduf fanfansa yoo itti fufe qilee of liccisiisa, ammas karuma sanirra jira. Akkuma ESAT abaaraa jirru boru kunis hireen isaa sanuma ta’a jechuudha. What is FAKE NEWS? Maqa balleessin mataan isaa fake news warra jedhamu sani jechuudha. Yakka ODP guutuu namni tokko hinfudhatu. ODP qeeqaa oolla, sirnas qaba. Maqaa nama tokkoo balleessun garuu aada maleedha. OPDO/ODP baduu qabdi jenneellee barreessaa baane. Amma garuu sanirra taranii biyya bulchan. Kan nuti adabuu dandeenyun yakki hojjetan qabatamadhan dhiyaatee filannoo sagalee keenya isaan dhoowwachuudha. Sunuu kan sanirra fooyyee filannu yoo jiraate!